Door Michael Meesters, Senior (leiderschaps) trainer, coach en team facilitator

Veel leiders willen richting geven, anderen inspireren of verandering realiseren. Maar er is één cruciale waarheid die we vaak overslaan: je kunt pas een ander leiden, als je jezelf kunt leiden.

Wat betekent autonoom leiderschap?

Autonoom leiderschap is geen solo-actie of eigenwijsheid. Het is de kunst om trouw te blijven aan jezelf, juist te midden van de drukte en verwachtingen van de wereld om je heen. Het gaat over innerlijke vrijheid: het vermogen om keuzes te maken die niet voortkomen uit angst, tijdsdruk of wat anderen vinden – maar vanuit helderheid, rust en bewustzijn.

Een autonoom leider:

• kent zijn waarden en overtuigingen;
• herkent zijn eigen triggers en denkpatronen;
• weet wanneer hij handelt vanuit rust en wanneer vanuit spanning.

Pas dan ontstaat echte autonomie. En dat is de basis om anderen te leiden zonder afhankelijkheid, controle of manipulatie.

De valkuil van reactief leiderschap

Zonder zelfkennis raak je snel verstrikt in de waan van de dag. Targets, aandeelhouders, deadlines, meningen, voor je het weet leef je in reactie op alles wat er op je afkomt. Het voelt alsof jij stuurt, maar eigenlijk word je gestuurd. Gevolg: korte-termijnbesluiten, wisselende koers, onrust in het team. Reactief leiderschap put uit. Autonoom leiderschap voedt.

Waarom autonoom leiderschap krachtiger is

Wanneer je jezelf leidt:

• straal je rust en vertrouwen uit – mensen voelen zich veilig bij je;
• maak je heldere keuzes – niet elke prikkel vraagt om een reactie;
• bouw je geloofwaardigheid op – omdat je handelt vanuit consistentie in plaats van grilligheid.

Teams volgen geen functietitel of organogram. Ze volgen een mens die stevig in zichzelf geworteld is.

Vanuit mijn eigen ervaring

Als ik mezelf écht ken, wanneer ik ‘in tune’ ben met wie ik ben en wat ik voel, dan word ik niet langer geleefd door omstandigheden. Dan vaar ik op mijn eigen kompas. Mijn hoofd blijft helder, ook als het stormt. Juist dan kan ik in teamsessies, waar spanning of emotie voelbaar is, meebewegen zonder mezelf te verliezen. Ik merk dat mensen deze rust voelen. Het maakt dat ik niet hoef te overtuigen, maar kan uitnodigen. Niet duwen, maar richting geven.

Autonomie betekent voor mij niet dat ik onafhankelijk ben van anderen, het betekent dat ik aanwezig kan zijn mét anderen, zonder mezelf te verliezen.

Hoe ontwikkel je autonomie als leider?

1. Zelfreflectie – Kijk eerlijk naar je overtuigingen en patronen. Waar reageer je automatisch?
2. Bewustzijn van je staat van zijn – Handel niet vanuit onrust, wacht tot helderheid terugkeert.
3. Waarden en grenzen bewaken – Weet waar je voor staat, zodat je niet meewaait met elke wind.
4. Oefen in loslaten – Controle is een illusie. Autonomie vraagt juist om vertrouwen.

Tot slot

Leiderschap begint niet bij de ander, het begint bij jezelf. Pas wanneer jij het kompas in jezelf leert volgen, kun je een betrouwbare gids zijn voor je team en organisatie.

Autonoom leiderschap is geen trend, maar de kern van geloofwaardig en duurzaam leiderschap. Dat weten we bij Innervida als geen ander.

Daarom vormt autonomie altijd het vertrekpunt in onze leiderschapsprogramma’s: Leading Self, Leading Others.

Michael Meesters